Vào khoảng 08 giờ sáng ngày 26/10/2022, tại xóm 9, thôn An Lạc, xã Đồng Tiến, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên, trong quá trình giám sát việc phá dỡ và đào móng để xây dựng lại miếu Cao Thiên, ông Lại Huy Trình – Bí thư chi bộ, Trưởng thôn An Lạc cùng tổ kiến thiết của thôn đã phát hiện 40 hiện vật (gồm: 39 bình vôi, 01 nậm) và nhiều mảnh vỡ khác. Số hiện vật được phát hiện nằm bên trong nền móng của ngôi miếu cũ, nằm cách mặt nền miếu khoảng 1m.
Sau khi phát hiện, ông Lại Huy Trình đã thông báo và giao nộp số hiện vật trên cho UBND xã Đồng Tiến quản lý theo quy định của Luật Di sản văn hóa. Ngày 28/10/2022, dưới sự chứng kiến của đại diện Phòng Văn hóa, Thông tin huyện Khoái Châu, UBND xã Đồng Tiến và ông Lại Huy Trình đã bàn giao 40 hiện vật cùng một số mảnh vỡ cho Bảo tàng tỉnh Hưng Yên bảo quản, nghiên cứu và phát huy giá trị theo quy định.
Số hiện vật được phát hiện tại miếu Cao Thiên thuộc các chất liệu gốm sứ, sành và kim loại. Tình trạng hiện vật: cũ, mất quai, mất miệng, nứt, vỡ… Bình vôi lớn nhất có kích thước: cao 10cm, đường kính mặt 12cm, đường kính đáy 8cm, đường kính miệng 3cm. Bình vôi nhỏ nhất có kích thước: cao 6,5cm, đường kính mặt 7cm, đường kính đáy 6,5cm, đường kính miệng 2cm. Nậm có kích thước: cao 9,5cm, đường kính miệng 3cm, đường kính đáy 7,5cm.
Phần lớn số bình vôi trên có hình dáng tròn khá tương đồng nhau, gồm 3 phần: quai, thân và đế. Trang trí đắp nổi giữa quai xách và thân là hình râu cau, hình chùm cau. Một số bình vôi, phần thân trang trí họa tiết hình cánh hoa, hai bên miệng có hai chữ Hán “Trường sinh” hoặc chữ “Thọ”.
Căn cứ vào chất liệu, màu men, hoa văn, đề tài trang trí, Bảo tàng tỉnh Hưng Yên bước đầu nhận định số hiện vật được phát hiện tại miếu Cao Thiên, xóm 9, thôn An Lạc, xã Đồng Tiến, huyện Khoái Châu có niên đại thời Lê – Mạc, thế kỷ XV – XVI. Việc phát hiện số lượng lớn bình vôi đã sử dụng tại di tích là minh chứng khẳng định tục ăn trầu của người dân địa phương ở đây khá phổ biến. Đây là những hiện vật gốc, độc đáo có giá trị lịch sử văn hóa, lần đầu tiên được phát hiện ở Hưng Yên. Để xác định chính xác niên đại số hiện vật trên cần tiếp tục nghiên cứu sâu, kỹ lưỡng và tham khảo ý kiến của các nhà khoa học, các chuyên gia./.
